Xã Mỹ Long thuộc địa phận huyện Cao Lãnh, cách TPHCM khoảng 160 km, nằm ở phía Bắc sông Tiền, phía Đông giáp huyện Cái Bè và huyện Tháp Mười, phía Tây giáp thành phố Cao Lãnh. Mỹ Long là một trong những xã nghèo nhất huyện, 2565 hộ định cư nơi đây.
Thăm xã Mỹ Long:
Anh BS Lương Huỳnh Ngân cùng bác tài đến đón lúc 5h30 sáng ngày 04/02/2010, rời TPHCM sớm để kịp đến xã Mỹ Long khoảng 9h sáng. Từ TPHCM, lấy đường quốc lộ số 1 tráng nhựa rộng rãi, sau rẽ ngang lấy QL30 hướng Cao Lãnh, ngừng tại xã Mỹ Long.
Chúng tôi được anh Nguyễn văn Sĩ (chủ tịch Uỷ Ban Nhân Dân xã, UBND), chị Phạm thị Thu Hà (chủ tịch Hội Liên Hiệp Phụ Nữ xã, HLHPN) và chị Dương thị Nga (Ủy viên thường trực HLHPN) đón tiếp thân mật. Hai ông Đoàn văn Thảo và Nguyễn văn Tâm, hiệu trưởng hai trường tiểu học Xẻo Quýt và Xẻo Mác không tham dự vì bận một buổi họp cùng giờ.
Trường tiểu học Xẻo Mác đang được xây dựng - Ảnh: Huỳnh Ngân
Ký văn bản thỏa thuận các chương trình:
Đây là mục tiêu chính của chuyến đi. Tôi thay mặt AVNES đồng ký với đại diện UBND văn bản thỏa thuận dựa trên những điểm chính như sau:
- AVNES cam kết đóng góp tài chính thêm vào số tiền xã Mỹ Long đã được nhà nước tài trợ dùng để xây dựng đầu năm 2010 hai trạm vệ sinh cho hai trường học Xẻo Quýt và Xẻo Mác. Đại diện AVNES, anh Ngân sẽ theo dõi, điều hành và kiểm soát công trình cùng với anh Sĩ.
- AVNES cam kết tài trộ 12 gia đình ở Mỹ Long đang gặp khó khăn nằm trong chương trình Bảo trợ Vi tín dụng (VTD), dựa trên danh sách HLHPN đã trao trước đây cho AVNES. Anh Sĩ có ý muốn xem lại danh sách trên. Chi Mai Ninh phía AVNES sẽ theo dõi quản lý chương trình này cùng với chị Thu Hà.
Chị Hà cũng đề cập phí tổn và thù lao liên quan đến việc quản lý chương trình Bảo trợ VTD, một yêu cầu chính đáng cần xem xét để đạt một giải pháp hợp lý nhất.
Hai bên cũng thỏa thuận gặp lại nhau sau Tết để tiến hành cụ thể 2 chương trình thiết kế 2 trạm vệ sinh và phát vốn Bảo trợ VTD 2010.
AVNES dự tính ngân quỹ cho 2 chương trình như sau:
- Bảo trợ VTD cho 12 hộ: (12x 5 triệu VNĐ) = 2300 €
- Chi phí góp xây dựng 2 trạm vệ sinh (49 triệu VNĐ) = 1900 €
Tổng cộng = 4200 €
Ngoài ra, chúng tôi cũng trao cho chi Hà tài liệu Tổng Kết kết quả một năm chương trình VTD AVNES 2009-2011 để sau Tết trao lại chị Mai Ninh. Hai chị HLHPN cho biết chương trình VTD được bà con yêu chuộng và đạt kết quả tốt: cả 20 hộ được vay VTD đợt đầu (01/2009) đã thanh toán tiền lời. Tất cả các hộ đã tận dụng vốn VTD cải thiện đời sống hàng ngày rất rõ rệt. Với số vốn 250 € (5 triệu VNĐ), các hộ chăn nuôi heo là chính (19 hộ), 1 hộ buôn gạo. Tuy nhiên, các chị cũng cho biết HLHPN chỉ đề nghị với AVNES những gia đình chịu khó làm ăn, biết phát huy vốn VTD, để bảo đảm kết quả chương trình.
Năm 2009, xã Mỹ Long đã giảm số hộ nghèo đáng kể, từ 300 hộ xuống còn 157 hộ. Tổng cộng 2009-2010, AVNES giúp VTD cho 40 hộ (2009) và đầu năm 2010 sẽ bảo trợ thêm 12 hộ. HLHPN mong AVNES năm 2010 giúp VTD thêm cho 20 hộ nghèo nữa.
Trẻ em ở Mỹ Long - Ảnh: Huỳnh Ngân
Nước sạch:
Đây là một quan tâm lớn của xã Mỹ Long và huyện Cao Lãnh nói chung vì nước sông bị ô nhiễm bởi thuốc trừ sâu và phân bón dùng cho nông nghiệp và trồng trọt. (xem tường trình 13/12/2009).
UBND-ML cho biết nhà nước rất quan tâm và trực tiếp quản lý việc khoan giếng nước sạch. Riêng năm 2009, Mỹ Long đã khoan 4 giếng nước, sâu 380 m, nước sạch thử nghiệm không bị ô nhiễm; 3 do nhà nước khoan, 1 do tư nhân. Mỗi giếng có bồn chứa 10m3, bảo đảm nước sạch cho trung bình 500 hộ. UBND-ML giao cho công ty tư nhân quản lý và phân phối nước đến các hộ. Trong năm 2010-2020, dự tính khoan thêm 4-5 cột giếng nữa. Anh CT đã trao cho AVNES tài liệu kỹ thuật cùng phí tổn liên quan đến đề án khoan giếng theo mẫu nhà nước thiết kế. Tổn phí khoan, khai thác mỗi cây giếng là 750 triệuVNĐ (30,000 €), khoan tốn 107 triệu VNĐ (4200€) hoàn toàn do nhà nước chi.
Với thông tin trên, những suy nghĩ trước đây của chúng ta về chương trình nước sạch như tặng lu nước không phù hợp, nhưng có thể nghiên cứu ứng tiền giúp khoan giếng, nhà nước hoàn lại sau. Anh Ngân sau Tết sẽ cũng anh bạn Alain Kiết, một việt kiều Canada chuyên về xử lý nước, sẽ trở lại Mỹ Long để tìm hiểu thêm về nước sạch tại vùng nông thôn ĐBSCL.
Ngoài ra, chúng tôi có dịp trao đổi với anh Nguyễn Hữu Thiện, giám đốc CT tư vấn Lean6Sigma, có kinh nghiệm sinh hoạt vùng nông thôn VN. Anh có một số thông tin về kỹ nghệ lọc nước sạch sẵn bán trên thị trường VN, như hệ thống bơm nước sông chứa vào bồn chứa 3 m3, hệ thống lọc nước đủ cho 10 hộ, không quá tốn kém (vài triệuVNĐ). Vẫn còn những hộ nghèo ở Mỹ Long chưa được phân phối nước sạch, những gia đình này vẫn phải dùng nước sông, lấy phèn để lắng nước đục. Ngoài ra, chị Hà cho biết hiện nhà nước cung cấp không đủ hóa chất phèn và chlor, thử hỏi chúng ta có thể giúp trực tiếp được chăng ?
Y tế:
Như chị Mai Ninh đã cho biết trong bài tường thuật trước đây, xã Mỹ Long có một trạm Y tế do một BS nhà nước quản lý, thỉnh thoảng có BS tư từ huyện về khám xét. Những hộ nghèo nhất hoàn toàn được nhà nước bảo trợ bảo hiểm xã hội, xây nhà tình thương, tặng quà Tết, con cái hưởng học bổng. Những gia đình không trong diện này phải đóng BHXH khoảng 30,000 VNĐ/năm. AVNES tốt nhất có thể đóng góp tặng thuốc men và khám bệnh miễn phí.
Riêng điểm này, tôi được dịp gặp tại TPHCM anh Đỗ Quang Thuận, CT hội Từ Thiện MINH TÂM, nổi tiếng trong Nam, chuyên về bảo trợ sức khỏe bệnh nhân nghèo. Hội TTMT được tổ chức nghiêm túc theo mô hình một bệnh viện di động đa khoa, đến những vùng nghèo hẻo lánh trong 1-2 ngày làm việc từ thiện khám không lấy tiền trong, mỗi tháng thăm hai ba nơi, phái đoàn thường trên 100 người BS/Sinh viên tình nguyện. Tháng 10/2009 qua, HTTMT khám cho 800 cư dân Mỹ Long bị bệnh. Anh Thuận cho biết sẵn sàng làm việc với AVNES, đón tiếp BS Việt kiều.
Ngoài ra anh Ngân cũng trao đổi với chị Hà về chương trình ngừa thai tại xã Mỹ Long, được cho biết phụ nữ nơi đây dùng vòng xoắn là chính.
Nghề trồng nấm hương:
Thông tin mới nhất của HLHPN là đề án trồng nấm hương (có lợi hơn nấm rơm) có thể phát huy nhanh vì đã tìm được nguồn xuất (với sự giúp đỡ của anh Công, nhóm VK), phần kỹ thuật huyện Lê Dung chuyển giao. Chi Hà mong AVNES giúp VTD cho 10 gia đình phát triển nghề này.
Heo nuôi ở Mỹ Long với vốn vi tín dụng - Ảnh: Huỳnh Ngân
Thăm 3 gia đình được AVNES trợ giúp VTD:
HLHPN tạo điều kiện cho chúng tôi thăm một vài gia đình được trợ giúp VTD, để có dịp tận mắt thấy rõ hiệu quả và hiểu hơn đời sống người dân nơi đây.
Hai chị Hà-Nga giới thiệu chúng tôi 3 gia đình :
- Gia đình anh chị Nguyễn thi Chính, 4 con, người con lớn học ở tỉnh. Chi Chính làm bánh tráng, vụn bánh dùng nuôi heo, 4 ½ tháng sau đã có heo 100 kg để bán, vốn 3 triệu. bán 4 con được 10 triệu VNĐ, đời sống khá hẳn ra. Chị cám ơn AVNES giúp gia đình chị vượt khó khăn.
- Gia đình anh chị Hồ Ngọc Huệ, trước nuôi cá điêu hồng, bị lỗ vốn mất nghiệp. Nay anh đi làm công, chị làm ruộng, nuôi heo, đã bán 4 con, nuôi thêm 3 con để bán trước Tết.
- Gia đình anh chị Thiệu thị Phương, chồng đi làm công nhặt củi, nuôi thêm heo. Chị đã bán được 4 con, giữ lại một heo nái và 3 con heo thịt, sắp bán dịp Tết . Có dư chút ít tiền, anh chị dựng một lò nấu cháo cho heo ăn.
Vì thời gian eo hẹp, chúng tôi không có cơ hội đến thăm chị Bích Liên, được AVNES giúp xây nhà tình thương và cầu AVNES xây với sự giúp đỡ kỹ thuật của nhóm VK.
Chuyện vui ngoài lề:
- Chị Phương có cháu gái 6 tuổi kháu khỉnh,dễ thương, thấy chúng tôi chụp hình chuồng heo, hỏi tại sao không chụp cháu mà lại chụp heo, chúng tôi thấy đúng quá phải tuân theo cháu ngay.
- Cùng hai chị Hà-Nga thăm cầu Sông Cái Nhỏ mới xây, nối liền Mỹ Long với xã Bình Thạnh, đứng trên cầu ngắm những bè nuôi cá điêu hồng dọc sông Cái, chúng tôi hứng chí ngừng bước nơi một quán bánh xèo miền quê cạnh cầu, làm luôn một lèo 6 bánh lớn, ăn rất ngon miệng, mặc dù vẫn biết anh CT xã đợi ăn cơm trưa. Gặp nhau sau đó, chúng tôi đồng lõa nói với anh CT là đi thăm viếng mệt quá, hết ăn nổi !!
Gia đình chị Phương - Ảnh: Huỳnh Ngân
Kết luận:
Chuyến thăm Mỹ Long này, tuy ngắn ngủi nhưng có nhiều ý nghĩa. Tôi cảm thấy gần gũi với những người nông dân Nam Bộ thật thà và cũng thấy sức mạnh cuả cả một dân tộc cần cù, đầy ý chí, nghị lực, tin tưởng vào tương lai.
Thêm đó, tôi cũng vui khi thấy các người lãnh đạo địa phương gần gũi với người dân, quyết tâm biến đổi vùng đất này thành một vùng trù phú mai sau.
Trong hiện tại, tôi nhận thấy những đóng góp nho nhỏ của chúng ta thật sự đã giúp cho một số gia đình nghèo vượt khó khăn và tin tưởng vào tương lai hơn. Chúng ta còn nhiều việc hữu ích tiếp tục phải làm.
Paris 18/02/2010
Vũ Ngọc Cẩn
Tài liệu tham khảo :
- Tường trình phát VTD xã Mỹ Long ngày 30/01/2009 : http://www.avnes.org/index.php?option=com_content&view=article&id=71%3Ala-remise-de-prets-microcredit-a-cao-lanh&catid=1%3Alatest-news&Itemid=72〈=fr
- Tường trình phát vốn VTD xã Mỹ Long ngày 13/12/2009 : http://www.avnes.org/index.php?option=com_content&view=article&id=75%3Aremise-des-microcredits-a-my-long-cao-lanh-en-decembre-2009&catid=1%3Alatest-news&Itemid=76〈=fr
- Xử lý nước uống : http://www.tanphu.hochiminhcity.gov.vn/web/tintuc/default_opennew.aspx?news_id=1470
- Cầu chữ Y nhóm VK xây cất : http://www.baomoi.com/Info/Nhip-cau-noi-bo-vui/148/3829524.epi
- Hội Từ Thiện MINH TÂM : http://tuthienminhtam.blogspot.com/