Mỹ Long mùa Tết
Mùng 5 Tết, bến xe miền Tây chưa 6 giờ sáng đã chộn rộn người đón xe. Mấy mươi năm rồi tôi mới lên xe đò đi về đồng bằng sông Cửu Long. Mấy mươi năm, bãi bến vẫn cùng một tình trạng xi-măng nền đẩt lở mòn, lồi lõm ổ gà như thuở tôi thơ thiếu. Trời lù mù mây, vài ngọn gió ở đâu lùa đến, se những tấm áo len của người thành phố. Ai cũng bảo thời tiết Tết năm nay thất thường, mát đến nỗi khiến mai vàng nở muộn. Xe ca khởi hành đúng giờ, chạy khá nhanh trên các con đường còn im vắng, qua những cửa hiệu, vỉa hè bầy các chậu cúc vàng thắm. Như thế là Tết Saigòn vẫn chưa đi. Bốn người chúng tôi - chị Kim và anh Yannick Guillemois (thuộc AVNES và hội COFACE, hội này từng đóng góp tích cực cho chương trình vi tín dụng ở Lệ Thuỷ - Quảng Bình và nay cho Mỹ Long) cùng tôi và Cúc một cô bạn cố tri đầy tấm lòng - đã để lại sau lưng tiếng trống chiêng của các đám múa lân ồn ào khắp phố trong mấy ngày qua. Chợt nghĩ, không biết ở làng Mỹ Long- Cao Lãnh mà chúng tôi sắp đến không khí Tết ra sao?
Xe chạy chẳng bao lâu thì mây tan, lộ ánh trời chan hoà trên nhà cửa cây cối bên đường. Đây đó biểu ngữ chào Xuân Kỷ Sửu phất phới. Bên cạnh tôi, chị Kim không có dấu hiệu mỏi mệt nào dù chị và anh Yannick vừa mới trở về thành phố chiều hôm trước, sau một chuyến tham quan xa. Tôi tin mình không chủ quan mấy khi nghĩ rằng anh chị thật lòng hào hứng với lần đi phát vốn cho các gia đình vay vi tín dụng của hội AVNES ở Mỹ Long này, nên đã tạm quên đường xá vất vả từ Saigòn đến trạm xe Xẻo Quýt thuộc địa phận huyện Cao Lãnh, tỉnh Đồng Tháp. Mãi sau, tôi mới hay Xẻo Quýt là một nơi gần Mỹ Long, sông nước thiên nhiên đẹp đẽ hài hoà, khách có thể đến đấy du lịch và hưởng sự yên ả của đồng quê.
Chúng tôi đã đúng hẹn, 9g30 là có mặt, với các anh chị đại diện Uỷ Ban Nhân Dân (UBND) và Hội Liên Hiệp Phụ Nữ (HLHPN) xã Mỹ Long. Buổi trao vốn 30/1/2009 này đã bắt đầu trong phòng họp của UBND với sự giới thiệu các người tham dự hai bên và ký kết Đề Án Vi Tín Dụng giữa hai đại diện : chị Phạm Thị Thu Hà chủ tịch HLHPN xã Mỹ Long và tôi, thư ký của AVNES.
Ký kết Đề Án Vi Tín Dụng 2009 – 2011 ở xã Mỹ Long – Cao Lãnh
Ngay sau đó, chúng tôi sang hội trường để gặp gỡ những gia đình tham gia chương trình. 19 trên 20 chị phụ nữ được vay vốn, tuổi từ 22 đến 55, thuộc bốn ấp của xã đã đến đây từ lâu. Chồng con họ đa số đã ra đồng hay lao vào công việc ngay cả khi Tết chưa chấm dứt. Thay mặt ban chấp hành AVNES, tôi đã trình bày vắn tắt với họ về mục đích và cách thức hoạt động vi tín dụng của hội.
Buổi phát vốn Vi tín Dụng cho những gia đình nông dân Mỹ Long, ngày 30/1/2009
Chị chủ tịch HLHPN đã mời từng người ra lãnh và ký nhận số tiền cho vay. Tôi cũng nhân đó trao cho mỗi chị một bản hướng dẫn cụ thể để họ có một tài liệu tham khảo khi cần thiết.
Kiểm lại số tiền vay vốn vừa được trao
Sau lời cám ơn của chị đại diện các gia đình, HLHPN sửa soạn xe máy để đưa chúng tôi đi thăm nhà cửa và sự sinh hoạt của một số hộ tham gia vi tín dụng. Đây là phần thú vị nhất trong chuyến đi, bốn chúng tôi đều hăng hái leo lên xe ôm. Một đoàn 6, 7 xe lên đường xuyên qua làng xóm. Tôi đã nói đùa với các bạn : Đây mới thực sự là “mission sur le terrain”, một công tác tại chỗ đầy đủ nghĩa. Đường làng tuy chưa tới mùa mưa nên khô ráo nhưng gồ ghề chật hẹp, nhiều đoạn chỉ hơn một thước chiều rộng, hai bên là rạch là sông, là ruộng thấp, là rễ cây sỏi đá. Thỉnh thoảng tôi ngoái tìm anh chị Guillemois, e ngại không biết họ có quen di chuyển bằng cách này và có sợ hãi gì chăng. Cả hai còn đèo thêm các túi quần áo ấm và bánh kẹo để tặng trẻ em trong làng, trong khi Cúc bạn tôi phát các phong bao đỏ lì xì cho chúng. Nhưng các chú xe ôm chở anh chị vẫn cứ phom phom thể như đang chạy ngon lành trên đường tráng nhựa.
Tương đối ấp 1, ngay phía ngoài, còn có một số nhà cửa khang trang, cây trái bưởi bòng và nhãn nặng cành. Vào các ấp xa hơn, như ấp 4 chằng hạn, thì sự tiêu điều xác xơ hiện rõ, dù đây đó mai vẫn nở trên cành khoe sắc mùa xuân. Thỉnh thoảng mới hiện ra vài thửa ruộng lúa xanh non để tôi thu hết vào mắt mình một hình ảnh vốn dĩ tượng trưng cho sự no ấm.
Bờ rạch bên đường vào thôn xóm xa xôi
Căn nhà chúng tôi ghé thăm đầu tiên thuộc ấp 1 là nơi chị Mỹ Dung cùng chồng con cư ngụ. Chị đã mượn vốn vi tín dụng để nuôi heo, vợ chồng chị đã dựng được một cái chuồng trước đây nhưng đến giờ chưa có vốn để mua heo về nuôi. Chị Mỹ Dung bày tỏ niềm hi vọng về lâu về dài sẽ có thể tự lực cánh sinh, bắt đầu từ số vốn nhỏ vừa được vay.
Trò chuyện với trẻ nhỏ
Chị Ngọc Huệ ở ấp 2 cũng đã có chuồng sẵn. Gần Tết, nhân tìm ra cơ hội mua heo giống giá rẻ và tin tưởng vào vốn vi tín dụng sẽ được AVNES cho vay, nên chị đã mượn tiền người quen mua trước. Máy ảnh của anh Yannick đã nháy không ngừng vào 4 kiều nữ heo trắng hồng, mũm mĩm dễ thương của chị. Mỗi con heo thịt như thế giá mua ban đầu là 1,2 triệu đồng, heo nái đắt hơn. Sau bốn đến năm tháng nuôi, nếu được giá sẽ bán mỗi con hơn 3 triệu.
Chuồng heo vi tín dụng Mỹ Long 2009
Chị Thu Hà, chủ tịch HLHPN, cho biết : dân ở đây khá am tường và được HLHPN hướng dẫn kinh nghiệm tốt về nuôi heo. Nên cho lần vay vốn AVNES đầu tiên, các hộ đã tỏ ý muốn theo hoạt động kinh tế này cho chắc ăn. Nếu không có thiên tai, bệnh dịch bất thường thì khả năng hoàn lại vốn đầy đủ và nâng cao kinh tế gia đình sẽ được đảm bảo. Dần dần, khi lấy được tín nhiệm, họ sẽ mở ra ngành nghề khác để đa dạng hoá các hoạt động.
Vào đến ấp 4 là quả thực chúng tôi đang ở tận vùng sâu, vùng xa đúng nghĩa. Cảnh tượng thôn quê và cả con người nơi đây đã gieo vào tôi nỗi gì hiu hắt. Cũng vẫn sông, vẫn nước, vẫn bụi tre khóm chuối khoe lá xanh dưới bầu trời trong vẳt, nhưng không gian ấy như đông khô trên mặt người dân nặng nề già cỗi. Những nét từng gặp nơi các chị phụ nữ vi tín dụng ở Lệ Thuỷ- Quảng Bình mà tôi đã đến thăm vài năm trước.
Cầu khỉ cheo leo nguy hiểm ở ấp 4 xã Mỹ Long
Khi thăm xong 5 hộ thuộc các cấp 1,2 và 4, các chị HLHPN đã ngỏ lời muốn đưa chúng tôi đến gặp cho biết hoàn cảnh thật khó khăn của một gia đình trong ấp 4. Chị phụ nữ ấy không thuộc chương trình vi tín dụng lần này nhưng đang cần sự giúp đỡ khẩn thiết để có được một mái nhà làm nơi nương dựa. Chị rất nghèo, hẳn nhiên, chồng bị bệnh tâm thần và họ không có một nơi che mưa nắng. Nay một nguời thân sẵn sàng cho chị một rẻo đất, và láng giềng sẽ giúp công, nhưng chẳng có tiền xây dù chỉ là một căn nhà nền đất mái tôn,vách lá. Anh chị Guillemois và cô bạn tôi để lại cho chị chút quà. Chị giục chồng nói cám ơn, anh lập lại lời vợ bảo nhưng ánh mắt đứng sững. Anh chăm chú ngó đi đâu? về hai chú gà con đang chim chíp lăng quăng ngoài sân hay về tàu lá dừa đã gãy còn đong đưa phơ phất trên cao? Hay thực ra chẳng về một hình ảnh nào cả?
Chúng tôi đã nói với chị Thu Hà là sẽ trình bày lại hoàn cảnh ấy cho ban chấp hành AVNES. Chúng tôi hi vọng, luôn luôn hi vọng, sẽ làm đuợc điều gì. Lại lên xe máy, trở ngược đường làng quê. Nắng giữa ngày đã gắt nhưng có những đoạn cành lá đan chen, rì rào trong gió. Chim cu không ngừng gáy trưa và võng tre cọt kẹt. Giá không có những hình ảnh như vừa qua thì chắc chúng tôi đã lâng lâng biết mấy với khung cảnh miền quê đặc thù. Anh Yannick cùng chị Kim bảo : Có đến tận nơi mới thấy chúng ta còn biết bao điều cần làm, phải làm.
Cũng may, tới gần đầu làng đoàn xe đã ghé vào ngôi đình của Mỹ Long cho chúng tôi tham quan. Một ngôi đình làng với màu sắc dân dã tươi vui, các chậu hoa cây cảnh mừng Xuân mới đã cho chúng tôi có được chút nhẹ lòng trước khi tạm biệt.
Đại diện AVNES trước đình làng Mỹ Long với chị Thu Hà (HLHPN)
Mai Ninh
Tháng 2, 2009.
Cám ơn Phước Cúc, bạn tôi, đã cùng tham gia chuyến đi và chụp cho những tấm ảnh trong đây.
